Ειδική Συνεδρία:
Ο ΥΛΙΚΟΣ ΚΑΙ ΑΥΛΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ Η ΒΙΩΣΙΜΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΟΠΩΝ, ΣΤΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΟΧΕΣ
Οργανωτής
Κωνσταντίνος Μωραΐτης
Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Πολυτεχνείου
«είμαστε απ’ την ύλη που ‘ναι φτιαγμένα τα όνειρα»
William Shakespeare: H Τρικυμία
Ή μήπως, είμαστε φτιαγμένοι ΚΑΙ από την ύλη των ονείρων,
των τοπιακών μας ονείρων ιδιαίτερα;
Η πρόταση της θεματικής αυτής ενότητας παρουσιάσεων, εκκινεί από τη βασική θέση πως η υποστήριξη και προώθηση της βιώσιμης ταυτότητας των τόπων, αφορά τόσο την προφανή υλική τους ιδιαιτερότητα όσο και τα χαρακτηριστικά τους εκείνα που υπερβαίνουν την υλική παρουσία του τόπου. Χαρακτηριστικά που πλαισιώνουν και συχνότατα υπερκαθορίζουν τον υλικό τόπο και συσχετίζονται με όλο το εύρος σημασιών που υπονοεί η περιγραφή ‘πολιτισμικό τοπίο’ και σαφέστατα ‘πολιτικό τοπίο’, στο εσωτερικό των πόλεων όσο στις εξωαστικές περιοχές. Είναι φανερό πως η ταυτότητα των ανθρώπινων κοινοτήτων, παραπέμπει πάντοτε στο υπόβαθρο του τόπου, ορθότερα του τοπίου, επιζητώντας την ιστορική, πολιτιστική-πολιτισμική και πολιτική, καταγωγική εν πολλοίς υποστήριξη. Υποστήριξη η οποία, στους χαλεπούς περιβαλλοντικά καιρούς που διανύουμε, απαιτεί επίσης την πέρα από τις υλικές κατασκευές αυξημένη περιβαλλοντική συνείδηση, προσθέτοντας στις άυλες τοπιακές απαιτήσεις ένα επιπλέον αιτούμενο κοινωνικής συμπεριφοράς.
Στην ειδικότερη περίπτωση της βιώσιμης ταυτότητας των τόπων, στις ελληνικές πόλεις και περιοχές, των ελληνικών αστικών όσο και εξωαστικών περιοχών, των ελληνικών αστικών όσο και εξωαστικών τοπίων, οι προτάσεις των παρουσιάσεων της θεματικής αυτής ενότητας μπορούν να γίνουν ειδικότερες:
- Μπορούν να συνδεθούν με το ιστορικό-πολιτιστικό-πολιτισμικό και πολιτικό κύρος σημασιών που υπήρξαν κεντρικές για τις νεότερες Δυτικές κοινωνίες και τον παγκόσμιο πολιτισμό. Η ιδιαιτερότητα αυτή του ελληνικού τοπου επιτρέπει να υπερβούμε τις οικονομικά προσανατολισμένες στρατηγικές προώθησης και να επιμείνουμε σε όρους διερεύνησης των νεότερων και νεωτερικών ηθών, καθοριστικών για την προσέγγιση του ελληνικού τοπίου. Επιτρέπει επίσης να σχολιάσουμε εκτενέστατα τους όρους συσχέτισης άυλης φαντασιακής ή συμβολικής προβολής και υλικού τοπιακού υποβάθρου, επιμένοντας πως δε μπορούμε να απευθυνθούμε στον πραγματικό χώρο, παρά μόνο, αναπόδραστα, μέσα από τις προθέσεις των επιθυμιών μας και την ταυτόχρονη δομική, συμβολική οργάνωση των σημασιών οι οποίες κάθε φορά αναφέρονται σε αυτόν.
- Αλλά μπορούν να συνδεθούν επίσης οι προτάσεις των παρουσιάσεων με την απαίτηση εγρήγορσης των πολιτών, με την ενίσχυση της οικολογικής τους συνείδησης, απαντώντας με τρόπο ενεργό, πολιτισμικά-πολιτιστικά και πολιτικά ενεργό, στα οικολογικά προβλήματα που πλήττουν τη χώρα μας.
Απαιτήσατε λοιπόν την προβολή, ενίσχυση και διάσωση των υλικών και άυλων τοπιακών ποιοτήτων, προτείνοντας υλικές παρεμβάσεις όσο και υβριδικές, εν μέρει υλικές και εν μέρει άυλες συνθήκες προώθησης.
______________________
Ειδική Συνεδρία:
ΝΕΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΕ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ
Η πρόκληση της ένταξης στην Αρχαία Ολυμπία
Οργανωτές
Θεόδωρος Κανταρέλης
Υποψήφιος Διδάκτορας, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
thekantarelis@gmail.com
Άλκηστις Ρόδη
Καθηγήτρια Αστικού και Πολεοδομικού Σχεδιασμού, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών
Τα αρχαιολογικά μνημεία και σύνολα πυροδοτούν –ως τουριστικοί προορισμοί και συνεπώς σημαντική πηγή εισόδων για τις τοπικές κοινωνίες και την χώρα– την ανάπτυξη παρακείμενων οικισμών ή τη δημιουργία νέων αστικών συγκεντρώσεων και την κατασκευή σύγχρονων κτηρίων για την κάλυψη των αναγκών των επισκεπτών.
Ωστόσο, η εισαγωγή νέων αρχιτεκτονημάτων που βρίσκονται σε φυσική εγγύτητα με το παλαιό όχι μόνο διαμορφώνει μια οπτική και χωρική σχέση μαζί του αλλά επιφέρει την λειτουργική, οικονομική και εννοιολογική αναβίωση του ιστορικού περιβάλλοντος.
Η οικιστική ανάπτυξή στο ιστορικό τοπίο γίνεται, τις περισσότερες φορές, χωρίς στρατηγική σχεδιασμού αλλοιώνοντας το πολλές φορές ακούσια μέσω της ραγδαίας αστικοποίησης και της τουριστικής ανάπτυξης, και παράγοντας ένα κτισμένο περιβάλλον χαμηλής αισθητικής και περιβαλλοντικής ποιότητας.
Υπό αυτό το πρίσμα τα ζητήματα ένθεσης-παράθεσης-αντιπαράθεσης του παλαιού και νέου, που έχουν να αντιμετωπίσουν οι σχεδιαστές σε μια νέα επέμβαση γίνονται εντονότερα και πολυπλοκότερα.
Η ειδική συνεδρία θα εστιάσει στην συνύπαρξη των αρχαιολογικών χώρων με σύγχρονα αστικά περιβάλλοντα. Ο χώρος διεξαγωγής του 1ου Εθνικού Συνεδρίου «Αστική βιωσιμότητα-Ιστορικές Πόλεις», η Αρχαία Ολυμπία, επιλέγεται ως περίπτωση ένταξης νέας αρχιτεκτονικής σε ιστορικά περιβάλλοντα.
Τα ζητήματα που θα συζητηθούν στην ειδική συνεδρία περιλαμβάνουν:
- τη διερεύνηση του τουριστικού φαινομένου και τις επιπτώσεις του στο ιστορικό, αστικό και φυσικό τοπίο,
- την λειτουργική και αισθητική συνύπαρξη του ιστορικού συνόλου με τις σύγχρονες αρχιτεκτονικές και αστικές παρεμβάσεις,
- την αναβίωση της μνήμης και την μετάδοση της αρχαιολογικής πληροφορίας στον επισκέπτη,
- τις πρότυπες σχεδιαστικές παρεμβάσεις σε ιστορικά και ευαίσθητα περιβάλλοντα, και
- τις σχεδιαστικές προσεγγίσεις που επιδιώκουν την ανάδειξη του παλαιού και, ταυτόχρονα, την αστική βιωσιμότητα του νέου.
Λέξεις κλειδιά: πολιτιστική κληρονομιά, αστική βιωσιμότητα, Αρχαία Ολυμπία
______________________
Ειδική Συνεδρία:
ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΝΕΡΟΥ ΚΑΙ ΛΟΥΤΡΙΚΟΥ ΘΕΡΜΑΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ: ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ
Οργανωτές
Κωνσταντίνος Μωραΐτης
Ομότιμος Καθηγητής Ε.Μ.Π.
Ευφροσύνη Τσακίρη
Αρχιτέκτονας Μηχανικός Ε.Μ.Π.
eftsakiri@gmail.com
Είναι μάλλον κοινότυπο να τονίσουμε, πως ο ελληνικός τόπος συνδέεται με αναφορές σημαντικές για τη δυτική και την παγκόσμια ιστορία, με πολιτισμικές, πολιτιστικές και πολιτικές αναφορές. Εξειδικεύοντας την παρατήρηση, μπορούμε να συσχετίσουμε επίσης τα ελληνικά τοπία με αναφορές που παραπέμπουν στη σχέση των νεότερων και των σύγχρονων κοινωνιών με το σώμα. Με την άσκηση του σώματος, όπως και με την απαίτηση της σωματικής ευδαιμονίας και βέβαια, με αυτήν επίσης την απαίτηση σωματικής ερωτικής ευδαιμονίας.
Στο πλαίσιο της απώτατης αυτής, βαθύτατης ιστορικής σχέσης, ένα σημαντικό δώρο του ελληνικού «πολιτισμικού τοπίου» αφορά το φυσικό δώρο των θερμών πηγών, διάσπαρτων στους τόπους της χώρας μας. Θερμών πηγών που η απαίτηση ανάδειξης, προβολής και ανάπτυξης της σύγχρονης χρήσης τους, δεν αποτελεί αίτημα συσχετισμένο με την οικονομική ενίσχυση των περιοχών μόνο. Υποδεικνύει και επιτρέπει ακόμη τη συσχέτιση των περιοχών με τις ιστορικές τους καταβολές. Με τις ιστορικές καταβολές των πολιτισμικών κοινοτήτων που αναπτύχθηκαν στους ελληνικούς τόπους, με το παλίμψηστο των επάλληλων ιστορικών εγγραφών και με το ενδιαφέρον των κοινοτήτων αυτών για την υγεία και την ευδαιμονία του σώματος.